تحلیل محتوای کتاب‌های شیمی دوره دوم متوسطه بر اساس میزان توجه به انواع روش-های آزمایشگاهی مدل سیمپسون و اندرسون

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه آموزش علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی 889-14665تهران، ایران

2 گروه آموزش شیمی، دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی 889-14665 تهران. ایران.

چکیده

فعالیت­ های آزمایشگاهی از وسعت معنایی زیادی برخوردار هستند و مبنایی برای توجه به انواع تفکر و دستیابی به سطوح بالای یادگیری را میسر می­ سازند. استفاده از انواع فعالیت آزمایشگاهی و نیز توجه به توزیع مناسب آن­ها در کتاب­های درسی شیمی از نکات مهم برای غنای آموزش شیمی در دستیابی به سطوح بالای یادگیری در حیطه شناختی محسوب می­ شود. پژوهش حاضر با هدف تحلیل محتوای کتاب­های شیمی دوره دوم متوسطه بر اساس توجه به انواع فعالیت­ های آزمایشگاهی بر مبنای مدل سیمپسون و اندرسون انجام شده است. روش پژوهش توصیفی و از نوع تحلیل محتوای کمی با به­کارگیری از روش آنتروپی شانون است. جامعه آماری شامل کلیه کتاب­های درسی شیمی دوره دوم متوسطه­ در سال تحصیلی 1402-1401 است. ابزار پژوهش چک­ لیست حاوی مقوله­ هایی است که بر اساس ملاک­های تعریف مدل سیمپسون و آندرسون از انواع فعالیت­های آزمایشگاهی معرفی شده است. تحلیل داده­ ها با استفاده از شاخص­ های آمار توصیفی و روش آنتروپی شانون بررسی شدند. نتایج تحلیل محتوا نشان داد که در انواع فعالیت­ های آزمایشگاهی کتاب­های شیمی، مقدار ضریب اهمیت، روش قیاسی (0.2960)، توصیفی (0.2918)، استقرایی(0.2400)، پژوهشی(0.1721) و تاییدی و مهارتی هر دو (0.0001) بود. به عبارتی، هر کدام از انواع فعالیت­ های آزمایشگاهی در کتاب­های شیمی با نسبت مناسب و متوازن مورد توجه قرار نگرفته­ اند. بر اساس یافته­ های این پژوهش انتظار می­ رود در تدوین محتوای کتاب­های درسی شیمی به انواع فعالیت ­های آزمایشگاهی ،کارکرد آن­ها و همچنین توزیع مناسب آن­ها توجه لازم صورت پذیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of the content of secondary school chemistry books based on the amount of attention paid to the types of laboratory methods of the Simpson and Anderson model

نویسندگان [English]

  • Saied Dadashzadeh 1
  • Hamideh Haghighat 2
1 Department of Educational Sciences, Farhangian University, P.O. Box 14665-889, Tehran, Iran
2 Department of Chemistry Education, Farhangian University, P.O. Box 14665-889, Tehran, Iran
چکیده [English]

Laboratory activities have a wide range of meanings and provide a basis for paying attention to different types of thinking and achieving high levels of learning. The use of various types of laboratory activities and paying attention to their appropriate distribution in chemistry textbooks are important factors for enriching chemistry education and achieving high levels of learning in the cognitive field. The present research was conducted with the aim of analyzing the content of second year high school chemistry books based on the types of laboratory activities using the Simpson and Anderson model. The research method is descriptive and quantitative content analysis using the Shannon entropy method. The statistical population includes all the chemistry textbooks of the second course of theoretical high school in the academic year 1402-1401. The checklist research tool contains categories that are introduced based on the definition criteria of the Simpson and Anderson model of various types of laboratory activities. Data were analyzed using descriptive statistics and Shannon's entropy method. The results of the content analysis showed that in the types of laboratory activities of chemistry books, the value of the importance coefficient, comparative method (0.2960), descriptive method (0.2918), inductive method (0.2400), research (0.1721) and confirmation and skill both of which was 0.0001. In other words, each of the types of laboratory activities has not been considered in chemistry books with a proper and balanced ratio. Based on the findings of this research, textbook authors are also expected to pay due attention to various laboratory activities to ensure their proper use and distribution.

کلیدواژه‌ها [English]

  • content analysis
  • Laboratory methods
  • Simpson and Anderson model
  • Chemistry book. Second year of high school

مراجع

اثنی عشری اصفهانی، نفیسه؛ غلامرضا احمدی (1383). ارزشیابی و تحلیل محتوای کتاب زیست­شناسی و آزمایشگاه (1) پایه دوم نظام سالی - واحدی آموزش متوسطه از نظر دبیران شهر اصفهان. پژوهش در برنامه ریزی درسی، 1(3)، 103-120.
احمدی، یاور؛ خدایی، علیرضا (1399). مروری بر اهمّیّت آزمایشگاه و آموزش شیمی مبتنی بر آزمایش. پژوهش در آموزش شیمی، 2(2 )، 53-65.
جعفری هرندی، رضا (1397). تحلیل محتوای کتاب­های درسی علوم تجربی دوره ابتدایی ایران بر اساس مؤلفه­های تفکر ادوارد دوبونو. اندیشه­های نوین تربیتی، 14(3 )، 137-162.
خدایی، علیرضا (1399). بهینه سازی طراحی برخی آزمایش­های شیمی و طراحی آزمایش­های جدید کم هزینه در شیمی. پژوهش در آموزش شیمی، 2 (1)، 69-99.
داداش زاده، سعید؛ مسلم نیا، مهنا (1399). تحلیل محتوای کتاب­های زیست شناسی دوره دوم دبیرستان (چاپ 1399) بر اساس میزان توجه به انواع روش­های آزمایشگاهی مدل سیمپسون و اندرسون. اولین همایش ملی دانش آموزش علوم تجربی دانشگاه فرهنگیان.
صمدی، پروین؛ مهمان دوست قمصری، زهراسادات (1390). رویکرد پژوهش محور در کتاب­های سال اول دوره متوسطه و مقایسه آن با اهداف آموزشی کتب موردنظر. مطالعات برنامه درسی، 5(20)، 80-115.
غازی زاده، مجتبی؛ دیلون، جاستین؛ سلیمانی، غالیه (1396). مقایسه وضعیت آموزش فعالیت های آزمایشگاهی در کتب درسی زیست شناسی ایران و انگلستان. مجله زیست شناسی ایران. 1(1)، 87-96.
فتحی­آذر، اسکندر (1399). روش­ها و فنون تدریس. تبریز، انتشارات دانشگاه تبریز.
قربانی، عبدالرضا (1394). نقش فعالیت­های آزمایشگاهی و عملی در فزایش یادگیری مفاهیم درس علوم تجربی. شانزدهمین کنفرانس آموزش فیزیک ایران و ششمین کنفرانس فیزیک و آزمایشگاه. لرستان.
کاوه، محبوبه؛ هدایتی، فرشته (1396). فراتحلیل محتوای کتاب زیست­شناسی سال دوم متوسطه نظام جدید بر اساس الگوی خلاقیت پلسک. نوآوری­های آموزشی. 16(61)، 91-110.
کرمی گزافی، علیرضا؛ زمانی میاندشتی، اکرم (1392). مقایسه کارایی دو روش تدریس کاوشگری و توصیفی بر پیشرفت تحصیلی دانش­آموزان در مبحث گرانروی. چهاردهمین کنفرانس آموزش فیزیک ایران و چهارمین کنفرانس فیزیک و آزمایشگاه، تهران.
مستور، هانیه؛ علی­آبادی، خدیجه؛ مقدسین، مریم (1391). بررسی تاثیر آزمایشگاه مجازی و واقعی بر یادگیری و یادداری در درس فیزیک و آزمایشگاه. روان شناسی تربیتی. 8(25)، 90-110.
نیک نفس، سعید؛ علی­آبادی، خدیجه (1392). نقش تحلیل محتوا در فرآیند آموزش و طراحی کتاب های درسی. مجله جهانی رسانه-8(16)، 124-150.
Azimi, M., Adib, Y., Matlabi, H. (2017). Conformity of hygiene education and health promotion course content of the six grade of elementary school books with the health system goals. Scientific Journal of School of Public Health and Institute of Public Health Research.15 (1), 83-96.
Harlen, W. (1999). Effective teaching of science, Edinburgh: Scottish Council for Research in Education.
Kilag, O. K., Tamayo, J. M., Eleno, J., Jalin, A. (2024). Enhancing science education in the twenty-first century: advancements and applications of laboratory learning. International Journal of Qualitative Research for Innovation, Sustainability, and Excellence (IJQRISE)-ISSN: 3028-0761, 1(1), 45-51.‏
Leite, L., Dourado, L. (2013). Laboratory activities, science education and problem-solving skills. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 106, 1677-1686.
Lythreatis, S., Singh, S. K., El-Kassar, A. N. (2022). The digital divide: A review and future research agenda. Technological Forecasting and Social Change, 175, 121359.
Millar, R., Tiberghien, A., Maréchal, J. (2002). Varieties of labwork: a way of profiling labwork tasks. In M. Séré, D. Psillos & H. Niedderer (Eds.), Teaching and learning in the science laboratory (pp.9-20). New York: Kluwer Academic Publishers.
Ottander, C., Grelsson, G. (2006). Laboratory work: the teachers’ perspective. Journal of Biological Education, 40(3), 113–118.
Psillos, D., Niedderer, H. (2002). Issues and questions regarding the effectiveness of labwork. In M. Séré, D. Psillos & H. Niedderer (Eds.), Teaching and learning in the science laboratory (pp.21-30). New York: Kluwer Academic Publishers.
Shoesmith, J., Hook, J. D., Parsons, A. F., Hurst, G. A. (2020). Organic fanatic: a quiz-based mobile application game to support learning the structure and reactivity of organic compounds. J. Chem. Educ., 97, 8, 2314–2318.
Simpon, R.D., Anderson, N. A. (1981). Science, Students, and Schools: A Guide for the Middle and Secondary School Teacher. New York, John Wiley and Sons, 114-115.
Siswaningsih, W., Firman, H., Khoirunnisa, A. (2017). Development of two-tier diagnostic test pictorial-based for identifying high school student’s misconceptions on the mole concept. Journal of Physics: conference series, 812 (1), 012117.
White, R.T. (1996). The link between laboratory and learning, International Journal of Science Education, Designing and Accrediting an Effective Model for Laboratory Activity in High School Science Education, 18, 761-774.
Woolnough, B. (1998). Authentic science in Schools to develop personal knowledge. In In J. Wellington (Ed.), Practical work in school Science: which way now? London: Routledge, 109-125.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار