پیش‌بینی خودکارآمدی شیمی بر اساس ادراک از محیط یادگیری و خودپنداره‌ تحصیلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه روان شناسی و مشاوره، دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی 889-14665 تهران، ایران

چکیده

پیشینه و اهداف: خودکارآمدی تحصیلی و عوامل موثر در آن به عنوان متغیری تعیین کننده در موفقیت تحصیلی دانش­ آموزان، در پژوهش­ های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. هدف این پژوهش، پیش بینی خودکارآمدی شیمی بر اساس ادراک از محیط یادگیری و خودپنداره تحصیلی در دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه بود.  روش‌ها‌: روش این پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی است. از جامعه آماری دانش ­آموزان رشته علوم­ تجربی مدارس متوسطه دوم آموزش و پرورش ناحیه 5 شهر تبریز، نمونه آماری 242 نفری از دانش آموزان به صورت تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. دانش­ آموزان به وسیله پرسشنامه ­های خودپنداره‌ تحصیلی لی­یو و وانگ، ادراک از جو مدرسه تریکت و موس و پرسشنامه‌ خودکارآمدی شیمی اوزونتیریاکی و آیدین مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده ­های به دست آمده با استفاده از روش همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته‌ها: نتایج نشان می­ دهد که رابطه بین مولفه ­های ادراک از محیط یادگیری و خودکارآمدی شیمی معنی دار است. همچنین بین خرده­ مقیاس ­های خودپنداره تحصیلی (اعتماد تحصیلی  و تلاش تحصیلی) و خودکارآمدی شیمی در دانش­آموزان رابطه معنی ­داری وجود دارد. خرده­ مقیاس ­های خودپنداره تحصیلی و مولفه ­های ادراک از محیط یادگیری می­ توانند 36 درصد تغییرات خودکارآمدی شیمی را پیش­ بینی کنند. در بین متغیرهای پیش بین خرده­ مقیاس اعتماد تحصیلی خودپنداره، بالاترین قدرت پیش­ بینی را دارد و بعد از آن به ترتیب مولفه­ های خودمختاری، ثبات قوانین و حمایت همسالان ادارک از محیط یادگیری قرار دارند. قدرت پیش­ بینی در  خرده­ مقیاس تلاش تحصیلی و مولفه حمایت معلم معنی ­دار نیست. نتیجه‌گیری: نتایج این تحقیق بر اهمیت توجه به خودپنداره تحصیلی و ادارک از محیط یادگیری در ارتقای خودکارآمدی شیمی دانش­ آموزان تأکید دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Prediction of chemistry self-efficacy based on perception of learning environment and academic self-concept

نویسندگان [English]

  • Hossein Vahedi
  • Ali Eghbali
Psychology & Counselling Department, Farhangian University, P.O. Box 14665-889, Tehran, Iran
چکیده [English]

Academic self-efficacy and its effective factors have been considered as a determining variable in the academic success of students in recent researches. The aim of this research was to predict chemistry self-efficacy based on the perception of the learning environment and academic self-concept among senior high school students. The present study used descriptive correlational research. From among the statistical population of experimental science students in senior high schools of District 5 of Tabriz Education Office, a sample of 242 students was selected using cluster random sampling. The measurement tools were Liu and Wang's academic self-concept questionnaires, Trickett and Moos's Classroom Environment Scale, and Uzuntiryaki & Aydin's chemistry self-efficacy questionnaire. Data were analyzed using Pearson correlation and regression analysis. The results showed that the relationship between the components of perception of the learning environment and chemistry self-efficacy was significant (P>0.001). Also, the relationship between academic self-concept subscales (academic confidence and academic effort) and chemistry self-efficacy was significant (P>0.001). The subscales of academic self-concept and the components of perception of the learning environment could predict 36% of the changes in chemistry self-efficacy. Among the predictor variables of self-concept academic confidence subscale had the highest predictive power, followed by the components of autonomy, stability of rules, and perceived peer support of the learning environment. The predictive power in the subscale of academic effort and teacher support component was not significant. The results of this research point out the importance of paying attention to academic self-concept and perceptions of the learning environment in improving chemistry students' self-efficacy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Perception of the Educational Environment
  • Academic Self-concept
  • Chemistry self-efficacy

مراجع

اسلامی چاهوئی، صالح (1400). ارئه مدل علّی مشغولیت تحصیلی در ارتباط با ادارک از جو مدرسه با نقش واسطه ای خود انضباطی و انسجام تحصیلی در دانش آموزان مقطع متوسطه بخش شهاب. پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی، دانشگاه پیام نور.
اوضاعی، نسرین؛ احمدی، غلامعلی؛ عظیم پور، احسان (1400). تأثیر ادراک از محیط یادگیری و درگیری تحصیلی بر عملکرد تحصیلی دانش­آموزان پسر دوره ی دوم متوسطه: نقش میانجیگری خودکارآمدی تحصیلی. دانش و پژوهش در روان­شناسی کاربردی، 22(1)، 168-181.
حاجی­تبار، محسن؛ توکلی، فاطمه­زهرا؛ ایزدی، صمد (1402). تأثیر ادراک دانش­‏آموزان از محیط کلاس و ارزشیابی بر نگرش به ریاضی با میانجی‏ گیری خودکارآمدی. مطالعات برنامه ریزی درسی، 18 (69)، 267-292.
حسن نیا، فاطمه؛ سعادتی، ابوالفضل؛ عالمی­خواه، الناز (1397). ویژگی­های روانسنجی مقیاس خودکارآمدی شیمی در دانش­آموزان دبیرستانی. جامعه شناسی آموزش و پرورش ، 10، 31-49.
رشیدی، علی؛ امیری، محمد؛ مهرآور گیگلو، شهرام؛ نودهی، حسن (1394). بررسی رابطه ادراک از محیط یادگیری کلاس با تاب‌آوری تحصیلی. پژوهش‌های آموزش و یادگیری  (دانشور رفتار)، 2 (7)، 189-198.
زاهد بابلان، عادل؛ کریمیان پور، غفار؛ دشتی، ادریس (۱۳۹۶). نقش کیفیت زندگی در مدرسه و خودپنداره تحصیلی در اشتیاق تحصیلی در دانش‌آموزان پایه پنجم و ششم ابتدائی شهرستان ثلاث باباجانی. رویکردهای نوین آموزشی، ۱۲ (۲)، 75 - 91.
سیف، علی اکبر، (1398). روانشناسی پرورشی نوین: روانشناسی یادگیری و آموزش، تهران: انتشارات دوران.
عبودی، جلال ؛ نظرپور، حامد (1399). مطالعه و بررسی عوامل موثر بر ایجاد علاقه مندی و انگیزش در دانش­آموزان دوره ی دوم متوسطه به درس شیمی. پژوهش در آموزش شیمی، 2 (4)، 73-96.
عظمت، جعفر؛ خدائی، علیرضا (1401). نگرشی بر مفاهیم پنهان در ادراک و تدریس شیمی. پژوهش در آموزش شیمی، 4(2)، 312-289.
کاظمی­فرد، داود؛ قدم­پور، عزت اله (1403). رابطه بین اهداف پیشرفت و درگیری تحصیلی با نقش میانجی ادراک از محیط مدرسه و خودکارآمدی تحصیلی دانش­آموزان. فصلنامه روان­شناسی تربیتی، 20 (71)، 75-106.
کریمی، ناصر؛ واحدی، حسین (1402). رویکرد یادگیری مبتنی بر پژوهش؛ نگاهی نو به آموزش علوم پایه. پژوهش در آموزش شیمی، 4 (3)، 238-248.
کریمی، وجیهه؛ طاهری، فهیمه (1400). بررسی رابطه علی ادراک از محیط یادگیری بر خودکارآمدی تحصیلی با نقش میانجی درگیری تحصیلی. راهبردهای نو در روانشناسی و علوم تربیتی، 3 (12)، 96-109.
واحدی، حسین؛ اقبالی، علی (1403). نقش خودپنداره تحصیلی در پیش بینی خودکارآمدی ریاضی دانش­آموزان متوسطه دوره دوم. پویش در آموزش علوم پایه، 10 (35)، 15-23.
Abbott, D. H. (2010). Constructing a creative self-efficacy inventory: A mixed methods inquiry. ETD collection for University of Nebraska-Lincoln. AAI3402936.
Arens, A.K., Frenzel, A.C., Goetz, T. (2022). Self-concept and self-efficacy in math: Longitudinal interrelations and reciprocal linkages with achievement. Journal of Experimental Education, 90(3), 615–633.
Barrett, P., Zhang, Y., Davies, F., and Barrett, L. (2015). Clever classrooms: summary report of the HEAD project (holistic evidence and design). University of Salford Maxwell, Salford, UK.
Bayat, B., Salehiniya, H. (2018). Assessment of condition perception of educational-research environment and academic self-efficacy. Journal of Education and Health Promotion, 7, 105.
Bronfenbrenner, U., and Morris, P. A. (2006). The bioecological model of human development in Handbook of child psychology: Theoretical models of human development. eds. W. Damon and R. M. Lerner (New York, NY: Wiley), 793-828.
Cavanagh, R.F., Kennish, P, Sturgess, K. (2008).  Development of theoretical frameworks to inform measurement of secondary school student engagement with learning.  Paper presented at the Annual International Conference of the Australian Association for Research in Education: Brisbane, QLD, Australia.
Cheung, D. (2015). The Combined Effects of Classroom Teaching and Learning Strategy Use on Students’ Chemistry Self-Efficacy. Research in Science Education 45 (1), 104.
Collie, R.J., Martin, A.J., Bottrell, D., Armstrong, D., Ungar, M. (2016). Social support, academic adversity and academic buoyancy: a person-centred analysis and implications for academic outcomes. International Journal of Experimental Educational Psychology, 37 (5), 1-15.
Compagnonia, M., Losenno, M. (2020). Academic self-concepts and self-regulation in kindergarten. Frontline Learning Research, 8 (2), 131-152.
Edgerton, E. A., McKechnie, J., and McEwen, S. (2011). Students’ perceptions of their school environments and the relationship with education outcomes. Educational Child Psychology, 28, 33-45.
Edgerton, E., McKechnie, J. (2023). The relationship between student’s perceptions of their school environment and academic achievement. Frontiers in Psychology, 13: 1-10.
Ellingsen, V.J. (2013). Academic self-concept under typical and maximal environmental press. A research paper submitted in partial fulfilment of the requirements for the masters of science in psychology degree. Georgia Institute of Technology, North Ave NW, Atlanta, United States.
Ferla, J., Valcke, M., Cai, Y. (2009). Academic self-efficacy and academic selfconcept: Reconsidering structural relationships. Learning and Individual Differences, 19(4), 499-505.
Flowers, L.O., Raynor, J.E., White, E.N. (2013). Investigation of academic self-concept of undergraduate in STEM course. Journal of Studies in Social Science, 5(1), 1-11.
Getachew, K., Birhane, A. (2016). Improving students’ self-efficacy and academic performance in Applied Mathematics through innovative classroom-based strategy at Jimma University, Ethiopia. Tuning Journal for Higher Education, 4 (1), 119.
Goulao, M. (2014). The relationship between self-efficacy and academic achievement in adults’ learners. Athens Journal of Education, 1, 237-246.
Honicke, T., Broadbent, J. (2016). The influence of academic self-efficacy on academic performance: A systematic review. Educational Research Review, 17, 65-66.
Jansen, M., Scherer, R., Schroeders, U. (2015). Students' self-concept and self-efficacy in the sciences: Differential relations to antecedents and educational outcomes. Contemporary Educational Psychology, 41, 13-24.
Larson, L. M., Stephen, A., Bonitz, V. S., & Wu, T. F. (2014). Predicting Science Achievement in India Role of Gender, Self-Efficacy, Interests, and Effort. Journal of Career Assessment, 22(1), 89-101.
Liu, W., Wang, C. (2005). Academic self-concept: A cross-sectional study of grade and gender differences in a Singapore Secondary School. Asia Pacific Education Review, 6 (1), 20-27.
Maarten, P.A, Sofie, W., Franzis, P., Christoph, N., Bieke D.F. Karine, V. (2015). The formation of academic self-concept in elementary education: A unifying model for external and internal comparisons. 41(1). 124-132.
Mahler, D., Großschedl, J., Harms, U. (2018). Does motivation matter? –Therelationship between teachers’ self-efficacy and enthusiasm and students’ performance. PloS one, 13 (11), 22-36.
Mackenzie, E., Holmes, K., Berger, N. (2024). Adolescents’ intentions to study science: the role of classroom-based social support, task values, and self-efficacy. Research in Science Education, 54, 1075-1093.
Marsh, H. W., Lüdtke, O., Nagengast, B., Trautwein, U.  Abduljabbar, A. S., Abdelfattah, F., Jansen, M. (2015). Dimensional comparison theory: Paradoxical relations between self-beliefs and achievements in multiple domains. Learning and Instruction, 35, 16-32.
Marsh, H.W., Mara, A. (2008). Reciprocal effects between academic self-concept, self-esteem, achievement, and attainment over seven adolescent years: Unidimensional and multidimensional perspectives of self-concept. Personalityand Social Psychology Bulletin, 34, 542-552. 
 Maxwell, L.E., Chmielewski, E.J. (2008). Environmental personalization and elementary school children’s self-esteem. Journal of Environment Psychology, 28, 143-153.
Meristo, M., Eisenschmidt, E. (2014). Novice teachers’ perceptions of school climate and self-  efficacy. International Journal of Educational Research, 67, 1-10.
Nasir, M., Iqbal, S. (2019). Academic self efficacy as a predictor of academic achievement of students in pre service teacher training programs. Bulletin of Education and Research, 41 (1), 33-42.
Nocentini, A., Pastorelli, C., Menesini, E. (2013). Self efficacy in anger management and dating Aggression in Italian young adults. International Journal of conflict and violence, 7, 247-285.
Ordaz-Villegas, G., Acle-Tomasini, G., Reyes-Lagunes, L.I. (2013). Development of an academic self-concept for adolescents (ASCA) scale. Journal of Behavior, Health & Social Issues, 5(2), 117-130.
Pekrun, R., Goetz, T., Frenzel, A. C., Barchfeld, P., Perry, R.P. (2011). Measuring emotions in students’ learning and performance: The Achievement Emotions Questionnaire (AEQ). Contemporary Educational Psychology, 36, 36-48.
Rani, G., Umbreen, I. (2023). Relationship between self-concept and academic achievement: an evidence of female students. Russian Law Journal, 11(5), 888.
Riquelme, A,. Oporto, M,. Oporto, J,. Mendez, J.I,. Viviani, P,. Salech, F., Chianale, J,. Moreno, R., Sanchez, I. (2009). Measuring Students' Perceptions of the Educational Climate of the New Curriculum at the Pontifical Universidad Catolica de Chile: Performance of the Spanish Translation of the Dundee Ready Education Environment Measure (DREEM). Education for Health, 22, 12.
Schunk, D.H., DiBenedetto, M.K. (2023). Learning from a social cognitive theory perspective. International Encyclopedia of Education, 4, 22-35.
Schunk, D. H., Pajares, F. (2002). The development of academic self-efficacy. In A. Wigfield & J. S. Eccles (Eds.), Development of achievement motivation (pp. 15–31). Academic Press.
Sharma, H.L., Nasa, G. (214). Academic self efficacy: A reliable predictor of educational performances. British Journal of Education, 2 (3), 57-64.
Steinmayr, R., Weidinger, A. F., and Wigfield, A. (2018). Does students’ grit predict their school achievement above and beyond their personality, motivation, and engagement? Contemporary Educational Psychology, 53, 106–122.
Trickett, E.J., Moos, R.H. (1973). Social environment of junior high and high school classrooms. Journal of educational psychology, 65(1), 93.
Uzuntiryaki, E., Aydın, Y.Ç. (2009). Development and validation of chemistry self-efficacy scale for college students, Research in Science Education, 539-551.
Van Ryzin, M. J. (2011). Protective factors at school: reciprocal effects among adolescents’ perceptions of the school environment, engagement in learning, and hope. Journal of Youth and Adolescence, 40, 1568-1580.
Wang, M. T., Holcombe, R. (2010). Adolescents’ perceptions of school environment, engagement, and academic achievement in middle school. American Educational Research, 47, 633-662.
Yeşilyurt, E. (2013). Academic self-efficacy perceptions of teacher candidates. Mevlana International Journal of Education, 3(1), 93-103.
Zuffiano, A., Alessandri, G. (2013). Academic achievement: The unique contribution of self- efficacy beliefs in self - regulated learning beyond intelligence, personality traits, and selfesteem. Learning and Individual Differences, 23, 158-162.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار