کاربرد عصاره کلم‌قرمز در اشکال مختلف به عنوان شناساگر اسید و باز در درس شیمی متوسطه دوم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

آزمایشگا‌ه شیمی، آزمایشگا‌ه‌های علوم‌تجربی، مدرسه استعدادهای درخشان متوسطه دوم شهید بهشتی، آموزش و پرورش ناحیه 1، اداره کل آموزش و پرورش استان لرستان، ایران

چکیده

عصاره کلم­ قرمز (آب کلم) در محیط خنثی، رنگ بنفش دارد، دارای ترکیبات آنتوسیانین می­ باشد و می­ تواند نقش شناساگر اسید و باز را داشته­ باشد. بنابراین، در این پژوهش، عصاره کلم­ قرمز به صورت عصاره محلول، پودر کلم خشک­ شده و همچنین کاغذ، پنبه و اسفنج آغشته­ به­ عصاره به عنوان شناساگر اسید و باز مورد استفاده قرار گرفتند و ویژگی­ های شناساگرهای مربوطه با همدیگر مقایسه شدند. در مقایسه با کاغذ، پنبه این مزیت را نشان داد که آغشته­ سازی آن به عصاره کلم و یا محلول­های اسیدی و بازی، راحت و سریع­تر است. اسفنج به­ راحتی به عصاره کلم­ قرمز آغشته می­ شود اما در کاربرد آن به عنوان شناساگر در اسیدیته­ های مختلف، وضوح خوبی در تغییر ­رنگ­ها مشاهده نمی­ شود چون به علت آبگریزی، عصاره زیادی جذب نمی­ کند و عصاره‌ی مربوطه، به­ راحتی از اسفنج جدا می­ شود. خود عصاره را نیز می­ توان به طور مستقیم مورد استفاده قرار داد که با افزودن محلول اسیدی یا بازی به آن، تغییر رنگ­های خوبی دیده­ می­ شوند. به طور کلی با وجود مزایا و معایب روش­های بالا، مشخص شد که کاربرد پودر خشک کلم­ قرمز به عنوان شناساگر نسبت به دیگر روش­های فوق­ الذکر، مناسب­تر است. دلیل این امر، این است که روش ساخت آن نسبت به دیگر روش­ها، ساده­ تر و کاربرد آن، راحت­تر است و تغییر رنگ­های آن در اسیدیته­ های مختلف نیز وضوح بیشتری دارند. لازم به ذکر است که این پژوهش، علاوه بر ثأثیر مثبت بر آشنایی با مفاهیم pH، شناساگرهای اسید و باز و مواد زیستی، منجر به خلق آزمایش­هایی ساده شده­ است که می­ توان از آنها در آزمایشگاه به عنوان آموزش عملی بهره برد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The application of red-cabbage extract as an acid-base Indicator in various forms in high school chemistry

نویسنده [English]

  • Hamed Nazarpour -Fard
Chemistry Laboratory, Science Laboratories, Shahid Beheshti High School, District 1, Department of Lorestan Education, Iran
چکیده [English]

Red-cabbage extract (RCE) with its purple color in neutral environment, contains anthocyanin compounds and can act as an acid-base indicator. In this study, red cabbage extract in the form of liquid extract, dried cabbage powder, as well as paper, cotton, and sponge soaked in the extract were used as acid-base indicators. Then, the characteristics of the prepared materials were compared with each other. Compared to paper, cotton was more easily impregnated by RCE and quickly wetted in acidic/alkaline solutions. The sponge was easily impregnated by RCE, but didn’t show a high clarity of color-changes as a pH-identifier, because it cannot absorb much RCE due to its hydrophobicity. RCE can also be used directly as a pH-identifier and shows good color-changes in various acidities. Nevertheless, it was found that the use of dried red-cabbage powder as a pH indicator is more appropriate than the other pH indicators. This superiority of dried red-cabbage powder probably results from it's simple and easy production as well as its clear color-change in acidic and basic solutions. Additionally, this research could have positive effects on introducing the notions of acid, base, pH indicator, and bio-materials, it has also led to the creation of some experiments, which can be used in high-school labs for the purpose of practical teaching.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Acid/base indicator
  • anthocyanin
  • red-cabbage extract (RCB)
  • red-cabbage dried powder
  • RCB-impregnated materials

مراجع

احمدی، یاور؛ خدایی، علیرضا (1399). مروری بر اهمّیّت آزمایشگاه و آموزش شیمی مبتنی بر آزمایش. پژوهش در آموزش شیمی، 2(2)، 65-53.
اسدپور زینالی، کریم (140300). آموزش شیمی دبیرستان از تئوری تا عملی. پژوهش در آموزش شیمی، 6(1)، 3-1.
بهرامی­مداح، امیر محمد؛ عظمت، جعفر؛ سرکان، زهره (1402). اهمیت آموزش شیمی از طریق کارهای عملی و نقش آن در فهم دانش­آموزان. پژوهش در آموزش شیمی، 4(2)، 354-336.
رمضانیان، طاهره؛ گلستانه، مهشید؛ موسوی، سیدمحسن (1401). آموزش شیمی مبتنی بر آزمایش. پژوهش در آموزش شیمی، 4 (4)، 31-50.
عظمت، جعفر (1402). نقش پژوهش و نوآوری در پیشرفت آموزش شیمی. پژوهش در آموزش شیمی، 5 (3)، 2-1.
علیزاده، فاطمه؛ علیزاده، طوبی (1402). یادگیری مبتنی بر آزمایش در درس شیمی. پژوهش در آموزش شیمی، 5 (3)، 106-98.
Abedi-Firoozjah, R., Yousefi, S. (2022). Application of red cabbage anthocyanins as pH-sensitive pigments in smart food packaging and sensors. Polymers, 14(8), 1629.
Behnood, A., Van Tittelboom, K., De Belie, N. (2016). Methods for measuring pH in concrete: A review. Construction and Building Materials, 105, 176-88.
Khan, P. M., Farooqui, M. (2011). Analytical applications of plant extract as natural pH Indicator: a review. Journal of Advanced Scientific Research, 2(04), 20-7.
Syahirah N. F et al. (2018). A Comparative analysis of Clitoria ternatea Linn flower extract as natural liquid pH indicator and natural pH paper. Dhaka University Journal of Pharmaceutical Sciences, 17(1), 97-103.
Vo, T.V., Dang, T. H., Chen, B.H. (2019). Synthesis of intelligent pH indicative films from chitosan/poly (vinyl alcohol)/anthocyanin extracted from red cabbage. Polymers, 11(7), 1088.
Welch, C.R., Wu Q., Simon, J.E. (2008). Recent advances in anthocyanin analysis and characterization. Current Analytical Chemistry, 4(2), 75-101.
William Charles Evans. (2009). Trease and Evans Pharmacology (16th edition). Saunders.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار