آموزش شیمی مبتنی بر آزمایش

نوع مقاله : مقاله مروری

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد آموزش شیمی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

2 استادیار شیمی گروه علوم پایه، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

چکیده

آزمایش کردن یکی از راه‌های آموختن اصول و نتایج کلی علم است که دانش‌آموزان را وادار به تفکر و در نهایت یادگیری مطلوب می‌کند. آمـوزش مبتنی بر آزمایش روشی مستحکم برای حفظ فرایند بصـری تدریس و اصولی برای پیشبرد هرچه عمیق‌تر اهداف آموزشی در علم شیمی محسوب می‌شود. آزمایشگاه، بخش مکمل و نقطه تمرکز آموزش علوم تجربی است که برای دانش‌آموزان، زمینه مشارکت در فعالیت‌های مرتبط با علم و یادگیری روش علمی را فراهم می‌کند. از آنجایی که بخش اعظم یافته‌های علوم تجربی از راه مشاهده و اجرای آزمایش به دست می‌آید، لذا بهترین راه یادگیری مؤثر این علوم، انجام آزمایش و مشاهده مستقیم پدیده‌های علمی است. در پژوهش پیش رو  ابتدا به بررسی و نقش آزمایشگاه در آموزش علوم تجربی از جمله علم شیمی پرداخته می‌شود، اهداف و رویکرد اجرای این روش مطرح می‌گردد، دیدگاه چند متفکر و صاحب‌نظر در رابطه با اهمیت تدریس آزمایشگاهی، مراحل روش تدریس آزمایشگاهی و همچنین به تفکیک، شیوه‌های ارائه فعالیت‌های آزمایشگاهی، محاسن و محدودیت‌های این روش مورد بررسی قرار می‌گیرد و در پایان ساخت بلورهای رنگی توسط دانش­آموزان متوسطه اول به عنوان یک آزمایش اکتشافی شرح داده می­شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Experiment-based chemistry education

نویسندگان [English]

  • طاهره رمضانیان 1
  • مهشید گلستانه 2
  • سیدمحسن موسوی 2
1 دانشجوی کارشناسی ارشد آموزش شیمی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران
2 استادیار شیمی گروه علوم پایه، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران
چکیده [English]

 Experimentation is one of the ways to learn the basics and general results of science that compel students to think and ultimately learn optimally. Experiment-based education is a robust method for maintaining the visual process of teaching and principles for furthering educational objectives in chemistry. The laboratory is the complementary sector and the focus of empirical science education, which provides students with participation in science-related activities and learning the scientific method. Since most of the findings of empirical sciences are obtained through observation and implementation of experiments, therefore, the best way to effectively learn empirical sciences is to conduct experiments and live observation of scientific evidences. In the present research, at first, the role of the laboratory in the teaching of experimental sciences, including chemistry, will be discussed, the goals and approach to implementing this method will be addressed, and the views of several experts regarding the importance of laboratory teaching, the stages of the laboratory teaching method, and also separately, the ways of presenting laboratory activities, merits and limitations of this method are examined, suggestions for using this method as much as possible in schools in order to improve chemistry education are presented. In the end, the process of making colored crystals by first-secondary students is described.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Laboratory teaching method
  • Experiment
  • Laboratory
  • Chemistry
  • Crystal

مراجع

آقازاده، محرم و احدیان، محمد (1387). راهنمای کاربردی روش‌های نوین تدریس (برای آموزش و کارآموزی). تهران: آییژ.
آقازاده، محرم (1390). راهنمای روش‌های نوین تدریس. تهران: آییژ.
احمدی، یاور و خدایی، علیرضا (1399). مروری بر اهمیت آزمایشگاه و آموزش شیمی مبتنی بر آزمایش. پژوهش در آموزش شیمی، سال دوم، شماره 2.
بدریان، عابد و همکاران (1387). اعتباربخشی الگویی اثربخش برای انجام دادن فعالیت‌های آزمایشگاهی در آموزش علوم تجربی دوره متوسطه. 28 فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، سال هفتم، شماره 28.
بدریان، عابد (1388). راهبردها و شیوه‌های نوین آموزش شیمی در مدارس. تهران: مبنای خرد.
بدریان، عابد، و کامیابی، شریف (1394). یاددهی و یادگیری شیمی در آزمایشگاه. تهران: مبنای خرد.
خزاعی، مریم و عمیدیان، معصومه و خراشادیزاده، مهناز (1395). نقش آزمایش در یادگیری مفاهیم شیمی. هشتمین کنفرانس آموزش شیمی ایران، زنجان.
دهقان بنادکی، مریم و شایق، محمدعلی (بی‌تا). تأثیر روش تدریس آزمایشـگاهی بر میـزان یادگیری دانش‌آموزان. دومین کنگره بین‌المللی توانمندسازی جامعه در حوزه مشاوره و خانواده، تعلیم و تربیت اسلامی.
شعبانی، حسن (1382). مهارت‌های آموزشی و پرورشی (روش‌ها و فنون تدریس). تهران: سمت.
صفوی، امان‌الله (1387). کلیات روش‌ها و فنون تدریس. تهران: معاصر.
میری رامشه، زهرا (1392). طراحی آزمایش‌های ساده و کم‌هزینه. هشتمین سمینار آموزش شیمی ایران، سمنان.
نادری، سوسن (1386). جایگاه و نقش آزمایشگاه در درس شیمی و شیوه‌های ارائه آن، گروه آموزش شیمی استان مرکزی.
یغما، عادل (1378). کاربرد روش‌ها و الگوهای تدریس (با تأکید بر نقش تکنولوژی آموزشی). تهران: مدرسه.
Basey, J., Sacket, L., Robinson, N. (2008). Optimal Science Lab Design: Impacts of Various Components of Lab Design on Students’ Attitudes toward Lab. International Journal for the Scholarship of Teaching & Learning, 2, 1-15.
Cairns D, Areepattamannil S. (2019). Exploring the Relations of Inquiry-Based Teaching to Science Achievement and Dispositions in 54 Countries. Res Sci Educ. 49(1), 1–23.
Castelhano S. B. et al. (2016). The Importance of Experimentation in the Teaching of Sciences To Elementary School
Domin, D.S. (1999). A Review of laboratory instructional styles. J. Chem. Educ, 76, 543-547.
Dunlap N., and Martin, L. J. (2012). Discovery-Based Labs for Organic Chemistry: Overview and Effectiveness. ACS Symposium Series, 1108, 1-11.
Feedman, M. P. (1997). Relationship among laboratory instruction, attitude towards science and achievement in science knowledge, Journal of Research in Science Teaching, N.34: PP. 343-357
Fischer, C., Nguyen, H., Estrella, G., Collins, P. (2022). Examining lecture and inquiry-based laboratory performance for language minority students in science gateway courses. PLoS ONE, 17(4), e0267188
Hofstein, A. (2004). The laboratory in chemistry education: thirty years of experience with developments, implementation, and research. Chem. Educ. Res. Pract., 5, 247-264.
Hofstein, A., & Lunetta, V. N. (2004). The laboratory in science education: Foundations for the twenty-first century. Science Education, 88(1), 28-54.
Leite, L., Dourado, L. (2013). Laboratory Activities, Science Education and Problem-solving Skills. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 106, 1677-1686.
Lunetta, V.N. (1998). The school science laboratory: Historical perspectives and context for contemporary teaching, In B. Fraser and K. Tobin (eds.), International Handbook of Science Education, pp. 349-264. Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.
Monteyne, M. Cracolice, M. S. (2004). What’s wrong with cookbooks? A reply to Ault. J Journal of Chemical Education, 81, 1559-1560.
Sadoff, S. (2014). The role of experimentation in education policy, Oxford Review of Economic Policy, 30(4), 597–620
  Sever, S., Yurumezoglu, K., & Oguz-Unver, A. (2010). Comparison teaching strategies of videotaped and demonstration experiments in inquirybased science education. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2(2), 56195624.
Silva, C. S., Braz, A., & Pimentel, M. F. (2019). Vibrational spectroscopy and chemometrics in forensic chemistry: critical review, current trends and challenges. Journal of the Brazilian Chemical Society, 30, 2259-2290.
Smith, A.; Hall, E. (1902). The Teaching of Chemistry and Physics in the Secondary School. Longmans, Green: New York.
Tsaparlis G., & Gorezi, M. (2005). A modification of a conventional expository physical chemistry laboratory to accommodate an inquiry/project‐based component: Method and students' evaluation. Canadian Journal of Science, Mathematics and Technology Education, 5, 111–131.
White, R.T. (1996). The link between laboratory and learning, International Journal of Science Education, Designing and Accrediting an Effective Model for Laboratory Activity in High School Science Education, N.18, PP. 761-774.
Yuliani, G., Halimatul, H. S., Aisyah, S., & Widhiyanti, T. (2020). The Profile of Teachers’ Performance in Designing Practical Chemistry Laboratory Works. In 4th Asian Education Symposium (AES 2019), 275-278, Atlantis Press.
 
پژوهش در آموزش شیمی
دوره 4، شماره 4 - شماره پیاپی 16
مقالات برگزیده چهارمین همایش ملی آموزش شیمی
اسفند 1401
صفحه 31-50

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار